Ekspozycje


Archeologia

Czło­wiek kształ­tu­je śro­do­wi­sko na­tu­ral­ne. Jest to stwier­dze­nie ba­nal­ne dla współ­cze­sno­ści. W po­wszech­nym prze­ko­na­niu: tyl­ko dla współ­cze­sno­ści. Eks­po­zy­cja ar­che­olo­gicz­na w Mu­zeum Hi­sto­rii Zie­mi ma na celu po­ka­za­nia głę­bo­kiej nie­słusz­no­ści ta­kiej tezy. Re­la­cje mię­dzy czło­wie­kiem i śro­do­wi­skiem na­tu­ral­nym od za­wsze by­ły skom­pli­ko­wa­ne i dwu­kie­run­ko­we­. Czło­wiek od za­ra­nia swo­ich dzie­jów do­sto­so­wy­wał ota­cza­ją­cą go przy­ro­dę do wła­snych po­trzeb, a z ko­lei ta przy­ro­da wy­mu­sza­ła na nim wie­le no­wych za­cho­wań. W tak trwa­łej in­te­rak­cji kształ­to­wał się kra­jo­braz kul­tu­ro­wy­.

Ek­spo­zy­cja ar­che­olo­gicz­na po­ka­zu­je na przy­kła­dzie te­re­nu ota­cza­ją­ce­go bu­dyn­ki mu­zeum ja­kie pro­ce­sy i w ja­kiej ko­lej­no­ści za­cho­dzi­ły w trak­cie pra­dzie­jów i okre­sów hi­sto­rycz­nych. Uko­ro­no­wa­niem eks­po­zy­cji jest wi­dok z gór­ne­go ta­ra­su pa­wi­lo­nu wy­sta­wien­ni­cze­go, z któ­re­go moż­na po­dzi­wiać jak wy­glą­da współ­cze­sny kra­jo­braz kul­tu­ro­wy. Bu­dy­nek eks­po­zy­cji ar­che­olo­gicz­ne ma też szcze­gól­ną for­mę na­wią­zu­ją­cą do kur­ha­nów usy­py­wa­nych przez róż­ne kul­tu­ry pra­dzie­jo­we dla swo­ich zmar­łych, któ­re jed­no­cze­śnie sta­no­wi­ły je­den z naj­trwal­szych skład­ni­ków pra­dzie­jo­we­go kra­jo­bra­zu kul­tu­ro­we­go na­szych ziem.

Dla ce­lów eks­po­zy­cyj­nych wy­ko­rzy­sta­no wie­le środ­ków o naj­no­wo­cze­śniej­szym cha­rak­te­rze (mul­ti­me­dial­nych)) nie­mniej jed­nak cen­tral­ne ele­men­ty eks­po­zy­cji two­rzą kon­kret­ne za­byt­ki ar­che­olo­gicz­ne. Dzie­je re­la­cji czło­wie­k-śro­do­wi­sko po­ka­zy­wa­ne są więc w ka­te­go­riach ogól­nych, w sze­ro­kich ra­mach cza­so­wo­-prze­strzen­nych, jak rów­nież po­przez opo­wie­ści zwią­za­ne z kon­kret­ny­mi przed­mio­ta­mi — za­byt­ka­mi z róż­nych epok, ta­ki­mi jak ka­mien­ne to­po­ry, brą­zo­we szty­le­ty, bursz­ty­no­we czy szkla­ne pa­cior­ki­.

 


Biologia

Bio­lo­gia jest na­uką o ży­ciu we wszel­kich jego for­mach i na róż­nych po­zio­mach or­ga­ni­za­cji, od po­je­dyn­czej ko­mór­ki, do ca­łych bio­mów. Pa­wi­lon bio­lo­gicz­ny bę­dzie pró­bą uka­za­nia bo­gac­twa bio­lo­gicz­ne­go Zie­mi po­przez pre­zen­ta­cję or­ga­ni­zmów ży­wych, ich mo­de­li oraz dio­ram uka­zu­ją­cych ca­łe eko­sys­te­my. Zwie­dza­ją­cy za­po­zna się z in­te­rak­cja­mi łą­czą­cy­mi róż­ne or­ga­ni­zmy ży­we i dro­gi ewo­lu­cyj­ne, któ­re do­pro­wa­dzi­ły je do obec­nych form. Prze­wi­dy­wa­ne są akwa­ria mor­skie i słod­ko­wod­ne, ho­dow­la owa­dów i moż­li­wość przyj­rze­nia się róż­nym pa­so­ży­tom. Waż­nym ele­men­tem bę­dzie też przed­sta­wie­nie ży­cia w gle­bie, bę­dą­cej za­rów­no śro­do­wi­skiem dla stre­fy ko­rze­nio­wej ro­ślin jak i zwie­rząt, któ­re w niej eg­zy­stu­ją. Ży­we ro­śli­ny i wy­bra­ne ga­tun­ki zwie­rząt zo­sta­ną zgru­po­wa­ne w spe­cjal­nie wy­bu­do­wa­nych szklar­niach, ma­ją­cych w za­ło­że­niu kształt zło­żo­nych owa­dzich oczu. Wzrost ro­ślin bę­dzie tu moż­na prze­śle­dzić od ko­rze­ni, aż po ko­ro­ny drzew. Roz­le­głe dio­ra­my w bu­dyn­ku głów­nym uka­żą zwie­dza­ją­cym róż­ne bio­my Zie­mi np. tun­drę, las rów­ni­ko­wy, czy sa­wan­nę. Przed­sta­wio­ne zo­sta­ną też ro­śli­ny, zwie­rzę­ta i grzy­by Wiel­ko­pol­ski, ze szcze­gól­nym uwzględ­nie­niem ga­tun­ków praw­nie chro­nio­nych.

Czło­wiek jest wy­jąt­ko­wym ga­tun­kiem bio­lo­gicz­nym, w za­sad­ni­czy spo­sób wpły­wa­ją­cym na bio­róż­no­rod­ność na­szej pla­ne­ty. W pa­wi­lo­nie zo­sta­nie za­pre­zen­to­wa­na współ­cze­sna wie­dza na te­mat ewo­lu­cji Ho­mo sa­pien­s. Wpływ wy­wie­ra­ny przez czło­wie­ka na ota­cza­ją­ce eko­sys­te­my bę­dzie prze­śle­dzo­ny od naj­star­szych zna­nych śla­dów dzia­łal­no­ści, aż po cza­sy współ­cze­sne­.

 


Geologia

Na eks­po­zy­cję tej czę­ści pro­jek­tu zło­żą się: Pa­wi­lon wy­sta­wo­wy, za­pro­jek­to­wa­ny w kształ­cie gru­py krysz­ta­łów oraz eks­po­zy­cje ple­ne­ro­we. W pa­wi­lo­nie przed­sta­wi­my dzie­je Zie­mi od cza­su ufor­mo­wa­nie się glo­bu do współ­cze­sno­ści. Eks­po­zy­cja po­łą­czy fak­ty w po­sta­ci oka­zów geo­lo­gicz­nych i pa­le­on­to­lo­gicz­nych, in­ter­pre­ta­cję fak­tów w prze­strzen­nych dio­ra­mach i po­ka­zy mul­ti­me­dial­ne w róż­nej ska­li od wy­bu­chu wul­ka­nu, prze­ży­tym we wnę­trzu stoż­ka, w po­łą­cze­niu z fi­zycz­nym od­czu­ciem trzę­sie­nia Zie­mi, do krót­kich fil­mów te­ma­tycz­nych na te­le­bi­mach. Na sto­kach wul­ka­nu stre­fy kli­ma­tycz­ne ro­ślin­no­ści. W zre­kon­stru­owa­nej ja­ski­ni od­two­rzo­ne zja­wi­ska kra­so­we W osob­nym pa­wi­lo­nie pu­sty­nia z prze­su­wa­ją­cy­mi się wy­dma­mi i bu­rza­mi pia­sko­wy­mi, któ­rych moż­na bę­dzie do­świad­czyć.

Hi­sto­rię ży­cia na Zie­mi roz­pocz­nie­my od po­wtó­rze­nia eks­pe­ry­men­tu Mil­le­ra­-U­reya w sta­le dzia­ła­ją­cym urzą­dze­niu, t.j. od two­rze­nia pro­stych związ­ków or­ga­nicz­nych, po­przez si­ni­ce sprzed 3.5 mi­liar­da lat, pierw­sze zwie­rzę­ta do czło­wie­ka. Szcze­gól­nie uwy­pu­kli­my tak waż­ne mo­men­ty w hi­sto­rii istot ży­wych jak po­wsta­nie or­ga­ni­zmów eu­ka­rio­tycz­nych, ko­lo­ni­za­cja lą­dów, opa­no­wa­nie zdol­no­ści lo­tu­.

 

Na za­ra­sta­ją­cym je­zior­ku, znaj­du­ją­cym się w prze­strze­ni par­ko­wej przed­sta­wi­my pro­ce­sy tor­fie­nia wio­dą­ce do po­wsta­nia złóż wę­gla bru­nat­ne­go i ka­mien­ne­go. Po­tok na obrze­żu Par­ku przy­bli­ży zwie­dza­ją­cym twór­czą i nisz­czą­ca dzia­łal­ność rzek. Dzie­ci znaj­dą od­kryw­kę, w któ­rej bę­dą mo­gły eks­plo­ato­wać praw­dzi­we ska­mie­nia­ło­ści­.


Astronomia

Jedną z a­trak­cji Par­ku bę­dzie pla­ne­ta­rium, na któ­re­go sztucz­nym fir­ma­men­cie ob­ser­wo­wać moż­na zja­wi­ska i obiek­ty astro­no­micz­ne, nie­moż­li­we do za­re­je­stro­wa­nia na miej­skim, peł­nym świa­teł, nie­bie. Zo­ba­czy­my więc gwiaz­do­zbio­ry, Księ­życ, a tak­że po­zor­ny ruch Słoń­ca w cią­gu roku, po­wsta­wa­nie za­ćmień, me­te­ory – „spa­da­ją­ce gwiaz­dy” i wę­dru­ją­ce po nie­bie ko­me­ty. Wy­ru­szy­my w wir­tu­al­ną po­dróż na inne pla­ne­ty, a na­wet w głąb da­le­kie­go Wszech­świa­ta, ob­ser­wu­jąc ko­smicz­ne spek­ta­kle: Wiel­kie­go Wy­bu­chu, roz­bły­sku su­per­no­wych, na­ro­dzi­ny ukła­dów pla­ne­tar­nych.

A­trak­cją wi­docz­ną z da­le­ka bę­dzie sama świe­cą­ca ko­pu­ła pla­ne­ta­rium, przed­sta­wia­ją­ca Słoń­ce z jego nie­spo­koj­ną chro­mos­fe­rą: roz­bły­ska­mi i włók­na­mi pro­tu­be­ran­cji. Mo­de­le pla­net na ta­ra­sie za­pla­no­wa­no ru­cho­me, to­czą­ce się po „or­bi­tach” Nie­opo­dal pla­ne­ta­rium sta­nie szkla­ny pa­wi­lon z wa­ha­dłem Fo­ucaul­ta, ob­ra­zu­ją­cym ruch wi­ro­wy Zie­mi. Znaj­dzie się też miej­sce na grę w pił­kę dla naj­młod­szych – „za­ba­wę w ko­me­tę” w któ­rej „ko­me­ta” bę­dzie się sta­ra­ła tra­fić pił­ką w „pla­ne­tę­”.

Sz­cze­gól­ną atrak­cją mia­sta i przy­szłe­go Par­ku jest po­bli­ski re­zer­wat „Me­te­oryt Mo­ra­sko” chro­nią­cy je­dy­ną w Pol­sce (i jed­ną z nie­licz­nych w Eu­ro­pie) gru­pę sied­miu kra­te­rów me­te­ory­to­wych. Wła­śnie tu­taj, przed kil­ko­ma ty­sią­ca­mi lat, upadł ogrom­ny me­te­oryt że­la­zny. Re­zer­wat jest tak­że cie­ka­wost­ką flo­ry­stycz­ną: oso­bli­wo­ścią są 4 oka­zy pną­ce­go się na ok. 20 me­trów i kwit­ną­ce­go blusz­czu po­spo­li­te­go, sta­no­wi­sko chro­nio­nej li­lii zło­to­głów, a na jed­nym z kra­te­rów – je­zio­rek — pły­wa­ją­ca wy­sep­ka or­ga­nicz­na. Do re­zer­wa­tu bę­dzie wio­dła jed­na z kil­ku ma­low­ni­czych ście­żek dy­dak­tycz­nych. Na­to­miast eks­po­zy­cja me­te­ory­tów zo­sta­nie urzą­dzo­na w sali wy­sta­wo­wej pla­ne­ta­rium.